Weet niet of ik ooit op een piratienpartij ga stemmen, maar elke positieve noot in het politieke debat is meegenomen.

Goed stuk van Meneer Pfeijffer, met wie ik verder niks heb trouwens. De reacties onderaan zijn al even voorspelbaar als het in het stuk besproken buikgevoel. Uiteraard gaat het weer eens over het hoi polloi versus de elite. Omdat men hoi polloi is mag men zich er blijkbaar op laten voorstaan dat men zijn buikgevoel volgt. Omdat men hoi polloi is moet men niet beleefd zijn. Omdat men hoi polloi is mag men schaamteloos zonder enige beperking zijn minder dan een halve seconde overdacht meninkje eruit kotsen. En dan dat ongelooflijke anti-intellectualisme van die reacties altijd! Alsof in deze barbaarse tijden, waar het woord elite alleen nog gelijk staat met het bezit van obsceen veel poen, een dichter en literator nog tot de elite zou behoren. Het hoi polloi vindt dat allang niet meer, heeft dat waarschijnlijk nooit gevonden. Dus waarom erover zeuren? Nee, het komt er altijd weer op neer dat iemand die wel een redenering kan opzetten, wel met argumenten komt aanzetten en wel een fatsoenlijke tekst kan schrijven een elitaire klootzak is. Want we zijn toch allemaal zo gelijk, niet? In onzin zijn we inderdaad allemaal gelijk, ja. Maar daar hoef je geen moeite voor te doen. Onzinnig komt vanzelf. Zinnig is overduidelijk al heel wat moeilijker.

Ik heb altijd veel boeken gelezen over politiek (in - weer eens - de brede zin van het woord) en het valt met de jaren op dat daar toch altijd meer boeken van uitgesproken rechtse schrijvers tussenzitten. Robert Kaplan, Francis Fukuyama, Leo Strauss, Carl Schmit: als het over fundamenten, samenvattende oordelen of raadgevingen wat betreft, al dan niet internationale, politiek gaat, hebben zulke mensen het toch vaker bij het recht(s)e eind dan linkse jongens en meisjes. Links droomt lekker weg en rechts neemt vaak met gemak de realistische maat daarvan. Dat lijkt een mooie taakverdeling.

Het loopt de laatste jaren feitelijk pas fout als rechtse ideologen op dezelfde manier als de vroegere linkse hun (economische zowel als politiek-strategische) dromen in realiteit proberen om te zetten. Want omdat links altijd op zoek is naar een consensus voor een gelijkere en rechtvaardigere samenleving kan het vanuit die povere (want te goedbedoelde) essentie geen of nauwelijks verweer hebben tegen de uitwassen van het rechtse denken. Wat we nodig hebben is een links dat na de debacles van de twintigste eeuw eens eindelijk zijn schaamte afwerpt en evenzeer als zijn rechtse evenknieën een nieuwe strijdbare ideologie ontwerpt.. Als rechts zich nu zelfs al niet schaamt voor de zelf aangestoken oorlogen in Vietnam, Irak en Afghanistan (en dan heb ik nog niet over de door rechtse waanbeelden veroorzaakte economische wereldcrisis), waarom zou links zich dan moeten schamen over de excessen van Stalin en Mao, waar het in principe zelf weinig mee te maken had? Dat is gewoon masochisme. Van die 'Weg met ons!'-mentaliteit moet links dringend afgeraken.  

Het realisme dat links de laatste dertig jaar tentoonspreidt is zo de facto lafheid in vermomming, met het bijkomende nadeel dat de eigen ideologie langzameraan van vaag tot onbestaande is verworden. Je schaamt je als min of meer links mens toch dood dat er geen enkele linkse ideoloog momenteel op zoek is naar een werkbaar alternatief voor de steeds meer falende democratie, die nog enkel kortzichtige populisten en door de economie geobsedeerde geldwolven als politieke elite oplevert. Iemand als de naïeve David Reybrouck houdt zelfs een pleidooi voor populisme (alsof je populisme in de zin van buikgevoel zou kunnen omturnen tot een nieuwe vorm van civil society). Jezelf de ziektekiemen van de tegenstander toedienen kan nooit tot een oplossing voor de ziekte leiden. Try harder, please!

2013 Vinyl Versie

De verzamelaars, reissues en vinyl-only's die me in 2013 konden bekoren (met L.I.E.S. en Pan voor het tweede jaar op rij overduidelijk de labels van het jaar).

Arthur Russell - Another Thought (reissue op Arc Light)
Joachim Nordwall - Soul Music (Entr'acte)
In Aeternam Vale - Machine à Laver/Ultrabasse (Minimal Wave)
Legowelt - Teenage Romance (L.I.E.S.)
Verreker - Fear Eats the Soul (L.I.E.S.)
Greg Beato - PMA (L.I.E.S.)
Floorplan - Sanctified (M-Plant)
Black Sites - Prototype (Pan)
Alexander Lewis - A Luminous Veil (Blackest Ever Black)
Crash Course in Science - Flying Turns Villalobos Remixes (Pressure Traxx)
Helm - Silencer (Pan)
Flamen Dialis - Symptome Dei (reissue op Papaaver)
Theo Parrish - Strawberry Dragon (Sound Signature)
Shadowlust - Iris (L.I.E.S.)
Rene Hell - Vanilla Call Option (Pan)
Marina Rosenfeld with Warrior Queen & Okkyung Lee - P.A./Hard Love (Room 40)
Tod Dockstader - Electronic Vol. 1 (reissue op Mordant Music)
Luc Ferrari - Programme Commun (Sub Rosa)
Mamane Sani et Son Orgue - La Musique Électronique du Niger (reissue Sahelsounds)
The KVB - Immaterial Visions (Cititrax)
The KVB - Immaterial Visions Remixes (Cititrax)
Powell - Untitled (The Death of Rave)
Mutant Beat Dance - Mutated Moods 2006-2008 (Light Sounds Dark)
Red Stars Over Tokyo - Melody Attack Remixes (Testtoon)
Three Chairs - Demigods (Three Chairs)
Concrete Fence - New Release (1) (Pan)
Tricky - Valentine (Andy Stott Remix) (False Idols)
Polyphonic Size - Earlier/Later (Minimal Wave)

Mooi lijstje voor mezelf in die zin dat het aangeeft dat ik al meer dan een half leven laveer tussen experimentele muziek (opgevat als het Andere, de Muziek van het Verzet) en electronische (dans)muziek (met house en techno als basis en electro en disco als prototypes daarvan). Rock, pop, funk, R&B, soul en het liedje als zodanig zijn door de jaren heen steeds meer nog louter 'de muziek waar de andere mensen naar luisteren' geworden, een prehistorische status quo. Hetgeen overigens niet betekent dat ik thuis nooit naar liedjes luister. Maar ik verwacht sinds midden jaren negentig gewoon niet meer dat zulke muziek nog impact op me gaat maken, hoe goed ik ze vaak ook vind (daarom ook dat de laatste Daft Punk in laatste instantie voor mij en teleurstelling is gebleken, hoezeer ik dat duo ook tot de groten reken).

Soms denk ik dat Kanye West in feite rijp voor de psychiatrie is. Maar ik heb vandaag wel voor de eerste keer in mijn leven met een echte rictus rondgelopen. Ik kreeg mijn mondhoeken gewoon niet meer naar beneden toen ik voor het eerst kennismaakte met het succulent narcistische 'I Am A God'. Geef deze man een doornenkroon! En doe die damn' croissants er ook maar bij. Je weet immers nooit.

"A while ago, Burger King launched its »Whopper Sacrifice« project. If you delete ten friends on Facebook, you get a free Whopper. The friends are notified that they were sacrificed for a Whopper. A friendship on Facebook seems to be worth as much as a few grams of ground meat. Neo-liberalism has turned even individuals into micro-entrepreneurs who only enter into business deals that promise a profit. Friendship is no exception: it is likewise expected to be profitable. A friend, according to Aristotle, is a second self. Today, a friend is a product. And you can’t idealize Facebook as a friendly space; it is, after all, a space where unscrupulous bullying takes place. And from an economic point of view, Facebook is a space of exploitation."

- Byung-Chul Han

Een dodelijk geval van ironie. Fotograaf Martijn Savenije verheugt zich over het fotoverbod in Trouw op een pagina die helemaal vol staat met (overigens voor een keer goede) foto's. Uiteraard kan je dit bericht ook gezellig delen met je vriendjes op Facebook en Twitter. Tja...

2013 in Muziek

RP Boo – Legacy

Footwork is gewoon de opwindendste muziek die momenteel gemaakt wordt en deze plaat is het beste dat er dit jaar te vinden was. ’s Mans set op Unsound was bovendien mijn persoonlijk hoogtepunt van het jaar.

Holden – The Inheritors

Ongelooflijk hoe iemand die ooit als tranceproducer is begonnen er in slaagt om met elke nieuwe plaat zo’n enorme sprongen voorwaarts te maken. Indrukwekkend is een understatement voor wat het electronische equivalent is van de beste progressive. Wat een ideeënrijkdom!

Zomby – With Love

Een van de weinige producers die erin slaagt om electronische muziek door en door emotioneel te doen klinken.

Dean Blunt – The Redeemer

Mensen doen elkaar dingen aan (of net niet) en ze gaan uit elkaar. Zet dat op muziek en je hebt The Redeemer. Beter dan alles wat Hype Williams ooit heeft gedaan.

Rashad Becker – Traditional Music of Notional Species Vol. 1

De Keizer van de Mastering zwengelt de communicatie met andersoortige beschavingen aan.

Boards of Canada – Tomorrow’s Harvest

Voor mij hun beste ooit, hoe heiligschennend dat ook mag klinken. De plaat die ik dit jaar het meeste heb gespeeld.

DJ Hell – Kern Vol. 2

Mijn favoriete dj aller tijden graaft altijd dieper dan de anderen en brengt het beste uit meer dan 25 jaar house en techno, zonder dat er ook maar een gebroken beat bij te pas komt.

Autechre – Exai

Je blijft je verbazen hoe een groep die zo avant-garde en esoterisch te werk gaat zo’n grote aanhang kan hebben. Een plaat vol schaduw en duisternis waar je jaren zoet mee bent.

Mohammad – Som Sakrifis

Of hoe je met een contrabas, een viool en een oscillator mee van de mooiste muziek die er te vinden is kan maken. Pure magie.

Kode9 – Rinse:22

Een polyritmische overload voor de oren die je meevoert langs alles wat er op de hedendaagse dansvloeren aan interessante muziek te vinden is. Vaak tot aan het delirium ondraaglijk intens, maar wat een meesterschap.

Zeg dat het niet waar is: een normale, intelligente, sociaal voelende man die aan het hoofd van een land staat.

"Poverty of spirit, poverty of creativity, poverty of hope, and just plain poverty."

Bill Meyer van The Wire vat the state of things mooi samen.

Never mind hoe ik daar terechtgekomen ben, maar gisteren was ik dus voor een nachtje dansen in Café d'Anvers, nu al dertig jaar lang een van de danstempels van Antwerpen. Buiten Ellen Alien (die uiteindelijk nog de beste van de drie was, hoewel ze geen enkele gedenkwaardige plaat heeft gespeeld) ben ik de namen van de andere dj's nu al vergeten. De muziek was zonder uitzondering bijzonder middelmatig en gespeend van elke mogelijke spanning. Je beseft dan dat de dansmuziek van tegenwoordig uit de drie cirkels van de hel bestaat. In het midden, het dichtst bij Satan hemzelve heb je de bombastische wat-doorgaat-voor-house en trance van opgeblazen knakkers als David Guetta, Tiësto, Armin van Buuren and the lot. Het soort mensen dat zich per privé-jet naar hun dj-sets begeeft, zich laat kleden door de modeontwerper du jour en alleen nog in hun diepste geheugenlagen weten wat een goede plaat is. In de tweede cirkel heb je wat ik gisteren mocht ervaren: de Ibiza-versie van house, techno en electro. Dat betekent dan eindeloos gerecycleerde post-minimal house signifiers (hoeveel keer heb ik vannacht niet 'Work That Motherfucker', 'No Way Back' en het verzamelde werk van Kevin Saunderson in veilige versies gehoord), die volkomen plastic klinken en alleen voor een zeer dronken en volgepropt-met-drugs publiek van pure verveling te onderscheiden zijn. In de derde cirkel heb je dan wat ik de echte underground zou noemen. Niet dat je op zulke feestjes altijd goede muziek hoort (God weet dat dat niet het geval is, omdat de verwachtingen daar altijd hoger liggen en teleurstelling dus gemakkelijker op de loer ligt), maar de kans bestaat dat je daar wel eens een plaat, dj-set of live act hoort (of in het beste geval voelt) die je van je sokken blaast en zelfs je leven even van koers doet veranderen. Overigens weet je gewoon dat de immer ongeïnspireerden uit de twee andere cirkels daar onveranderlijk hun oor te luisteren leggen om de elementen en recepten van de ondergrond die wel eens een wat groter publiek zouden kunnen aanspreken vervolgens in Logic, Ableton en Serato in te voeren. Die getrapte structuur geldt dan voor elk soort muziek en bij uitbreiding voor elk marketable product (effectief alles dus tegenwoordig). Kapitalisme teert blijkbaar op vergetelheid en onbekendheid met de geschiedenis, en niet te vergeten een niet te stillen dorst naar nivellering van de middelmatig tot zwak begaafde massa's die er niet schijnen op te kunnen wachten dat iedereen dezelfde middelmatige prak geserveerd krijgt, zodat iedereen uiteindelijk op iedereen lijkt, terwijl ze denken dat ze oh zo origineel zijn. Alors on danse?

Het is allemaal wel makkelijk om te zeggen bij slechte tv: "Kijk er dan niet naar!" Evenzeer is het handig om te zeggen bij slechte muziek: "Luister er dan niet naar!" Moeilijker is het te ontsnappen aan de begrafenis van Nelson Mandela, een 'gebeurtenis' die nu al bijna een week in beslag neemt en schijnbaar maar blijft duren. Mochten the powers that be hun zin krijgen, dan werd zijn begrafenis over de hele eenentwintigste eeuw uitgesmeerd. Elke dag dat je de massa's het zand van hoop, gelijkheid, democratie en de symboolwaarde daarvan in de ogen kunt strooien is immers meegenomen. Wat een absoluut walgelijke bedoening. Het Leninmausoleum is er niks tegen. The depths of moral depravity and how to dig ever deeper. Waarschijnlijk is het geen toeval dat je van de economische, politieke en culturele machthebbers immer meer het morele vingertje krijgt, terwijl zij rustig doorgaan met het creëren van de immoreelst mogelijke wereld. De profundis clamavi ad te, Domine.

"Can't wait for the review on this. Comment section massacre."

Elke keer opnieuw wanneer Burial een plaat uitbrengt krijg je dit soort opmerkingen, die langzamerhand meer en meer naar psychopathie gaan neigen. Is dit de nieuwe Engelse Ziekte? Hoe kun je je in godsnaam verlekkeren op commentaar? Alsof iemands ongecensureerde eerste gedachten ook maar iets aan enige zaak zouden kunnen toevoegen. Vroeger waren iemands eerste ongecensureerde gedachten in het beste geval poëzie. Nu is het gewoon woordendrek van barbaren die zonder het minste gevoel voor beleefdheid, eergevoel en schaamte hun excuus voor taal de wijde wereld inkotsen. Je zou nog gaan verlangen naar censuur op zijn Chinees.

Overigens is de nieuwe Burial, op het eerste nummer na (dat ook niet echt geniaal te noemen is), een slechte plaat, die - en dat is erger - van zeer dubieuze muzikale voorkeuren getuigt. Kan Kode9 in het vervolg deze jongeman tegen zichzelf beschermen alvorens hij zijn plaat uitbrengt? Als je een Burial-plaat een 4 op 10 moet geven scheelt er iets.

Kijk, daar wordt deze jongen dus nijdig van. Nelson is dood en hij is meteen een heilige. Allemaal goed en wel. Hij heeft inderdaad meer dan 25 jaar in de nor gezeten dankzij een racistisch regime. Allemaal vreselijk en onrechtvaardig. Maar de vraag is: hoe is zijn land er nu aan toe? En hoe komt dat? Zou het achteraf bekeken, ondanks de vreedzame overgang van onderdrukking naar democratie, niet beter geweest zijn dat hij in plaats van, samen met de altijd hysterisch vrolijke Bishop Tutu, op verzoening in te zetten de schuldigen had aangepakt en voor closure had gezorgd. De folteraars en moordenaars hebben zich nauwelijks moeten verantwoorden. Daardoor zit je nu met een rassenstrijd die ervoor zorgt dat bijna alle blanken en gefortuneerden het land ontvluchten. De segregatie is dus meer dan ooit een feit en revanchegevoelens tieren welig. En uiteraard staat heel het land vol met ongebruikte voetbalstadions, want panem et circenses zijn belangrijker dan sociale zekerheid, eerlijke verloning en beschaving. Ondertussen zijn barbaarse praktijken en vicieuze criminaliteit gemeengoed geworden. Zijn opvolger ontkende dat je van HIV AIDS kon krijgen en steunde Robert Mugabe (want wat we zelf doen, doen we beter, nietwaar?). Diens opvolger heeft ontelbare echtgenotes en is corrupter dan de Afrikaners ooit geweest zijn. Zwarten onderdrukken elkaar in plaats van door anderen onderdrukt te worden. Heb ik Nelson Mandela daar ooit een kritische opmerking over horen maken? Is dat dat een palmares om U tegen te zeggen? En dan heb ik het nog niet over zijn tenenkrullende en eerlijk gezegd beschamende mediatieke doodstrijd die bijna een jaar geduurd heeft. Is dat nu een symbool voor hoe het in de toekomst in Afrika zou moeten? Is dat trots zijn op je land? Van de doden niets dan goeds en goedkoop sentiment aan de lopende meter voor een prikje. Noem mij dan maar rechts en cynisch, maar ik vind dat hoera-sfeertje dat rond Afrika hangt een beetje treurig. Gandhi mag de westerse beschaving dan een goed idee gevonden hebben. Ik zou de Afrikaanse beschaving ook wel een goed idee vinden. De laatste rapporten zijn spijtig genoeg niet echt bemoedigend. Nelson Mandela, symbool van wat eigenlijk?

"We are the rebels asking for the storm, and believing that truth is only to be found in an endless search. If the "World Spirit" touches you, do not expect that it will be painless."

"At the right moment, there will always come a miracle in the lives of those who childishly believe in the triumph of truth over lies, of mutual assistance, of those who live according to the economics of the gift."

- Nadia Tolokonnikov

Nietzsche schrijft ergens dat alleen Engelsen het geluk zoeken. Mocht hij nu leven, hij zou eraan toevoegen dat Amerikanen alleen het geluk zoeken. Bestaat ons huidige mondiale politieke probleem er inderdaad niet in dat we opgeschept zitten met de nadagen van een hegemon die er nu bijna 250 jaar op uit is om heel de wereld gelukkig te maken?

Over Zeitgeist van Sterling lees ik op Wikipedia het volgende intrigerende commentaar: "Explores a world in which postmodernism and deconstructionism were literally true in their postulation of reality as a malleable major consensus narrative".

Maar is dat ondertussen niet al een tijdje de wereld waar we in leven? Is dat niet waar William Gibson in zijn laatste drie boeken over schrijft? Het ding is: je moet wel durven daarin te stappen (in die zin dat ik vermoed dat er geen weg terug is eens je die mentale sprong gemaakt hebt). Het is een kwestie van je brein in meerdere mentale verdiepingen of compartimenten op te delen en vlot van het ene naar het andere compartiment te bewegen en daartussen verbindingen te leggen. Het soort gecontroleerde/gewilde schizofrenie dat Deleuze en Guattari meer dan dertig jaar geleden al voorspelden. In die zin kan je het postmodernisme als het ware modernisme opvatten en het modernisme als de voorbereidende fase daarvan, het pre-modernisme.

Het heeft voor mezelf een tijdje geduurd vooraleer ik de voordelen van de internetacceleratie kon appreciëren, maar als je eenmaal mee bent, is er gewoon geen weg terug. Je beseft dan ook ineens dat al die 20ste-eeuws denkende ondergangsprofeten het volledig bij het verkeerde eind hebben. Nee, de vinylplaat, het boek, traditionele sociale relaties en wat weet ik nog waarvan het tragische en gezwinde einde tegenwoordig zo vaak gedacht worden, gaan niet de ondergang tegemoet. Je kan én al het nieuwe én al het oude tesamen hebben. Tradities kunnen in ere gehouden worden, terwijl je tegelijk het nieuwe ten volle omarmt. Het is net degene die dat ontkent of probeert te negeren die tragisch en gezwind weggedacht zal worden.

Het mooie - voorlopig nog utopische - hierbij is dat het kapitalisme, toch de kracht die deze fenomenen in de hand heeft gewerkt, in zulk een situatie uiteindelijk zichzelf gaat oplossen. In een wereld waar ideeën zichzelf steeds sneller gaan vermenigvuldigen en waarin de geest dus finaal de overhand neemt op het materiële kan het niet anders dan dat het concept van geld en bezit steeds minder gaat betekenen.

(Helemaal vreemd wordt het als ik tegelijk met het schrijven van dit stukje een aantal links aangereikt krijg van iemand die ik ken in Tsjechië en ik vervolgens in dit artikel van Dummymag dezelfde namen tegenkom die ik net hierboven heb genoteerd. Veel gekker moet het niet worden. Dit gezegd zijnde staat na een tijdje je kop helemaal op ontploffen van het creëren van zoveel verbindingen tegelijk. Maar ik veronderstel dat je ook dat gewoon wordt.)

Vapourwave dus. Je vraagt je af of het hier om een ruminatie over het kapitalisme en multinational corporations gaat of om de totale, zinloze leegheid die getoonzet wordt, een soort synthboeddhisme, een parfum de meme. Ok, het klinkt beter dan witch house, maar dat stelde ook al niks voor. Opeens lijkt het helemaal niet zo vreemd dat Japanse tieners niet meer aan seks doen. Als dit de soundtrack bij je leven is, heb je in niks meer zin. Het idee "we hebben alles à la minute ter beschikking, maar het interesseerde ons allang niet meer enkele milliseconden nadat we het verlangden". Hierbij kan je alleen nog oplossen of vervliegen. 

(Wat wel opvalt: het is muziek die ook goed klinkt op de speakers van je laptop. Meteen is de hele discussie over geluidskwaliteit van de baan, want ze maken nu ook muziek waarvan het helemaal niet de bedoeling is dat ze goed klinkt. Bij namaak van namaak kan fidelity nooit de bedoeling zijn.)

Vreemder dan vreemd, want ondanks het überdigitale karakter van deze muziek bekruipt je toch ook een zekere paranoïde droefheid. Alsof je door een door iedereen verlaten Beverly Hills rijdt of rondsleffert in een winkelcentrum in Abu Dhabi waar de tijd stilstaat. Als je moet geeuwen terwijl er een nauwelijks merkbare rilling over je rug loopt, is Ballard nooit veraf.

Je stelt je voor dat Roland Barthes toch enkele pijpen meer dan gewoonlijk zou nodig hebben om hier iets zinnigs over te formuleren. Zelfs Baudrillard zou hier verloren in lopen. Het doet ook denken aan het door Bruce Sterling gepropageerde Gulf Futurism van Sophia Al Maria. Wie dit wil begrijpen raad ik Sterlings briljante Zeitgeist aan, een boek waarin Brian Eno het geniale citaat "Not doing the thing that nobody had ever thought of not doing" in de immer ironische mond wordt gelegd.

Hoe meer ik naar deze video kijk/luister, hoe vreemder hij wordt. En dat was toch weer een tijdje geleden.

(Ik constateer bij nalezen dat ik hier alleen in sinueuze - bestaat dat woord? - en discontinue gedachtenkronkels kan over berichten, alsof een lineaire language string hiervoor volkomen ontoereikend is.)

Op het Unsound festival in Polen heb ik iemand leren kennen omdat hij met Gravity's Rainbow rondwandelde. Nadat we enkele minuten in tussentalig Engels meningen over The Pynch' en muziek hadden uitgewisseld, bleek hij gewoon een Belg uit Vlaanderen te zijn. Dezelfde kerel heeft me vervolgens twee avonden erna met zachte dwang naar de live-set van RP Boo, de uitvinder van footwork, geleid en dat was zowat het beste wat ik van dansmuziek heb gehoord de laatste vijf jaar. The Pynch' saves!

Amper te geloven dat dit weeral tien jaar oud is. Het is met voorsprong het meest relaxte interview dat ik ooit gedaan heb (een goede vriend had enkele meters verderop Ivan Smagghe aan de microfoon en die was zoals gewoonlijk zijn coked-out lullige Parijse zelf). Ik herinner me dat ik 'Losing My Edge' gelukkig de dag ervoor in een dj-set van Patrick Pulsinger gehoord had en dat ik al even gelukkig de nacht ervoor naar zijn dj-set was gaan luisteren. Anders had ik zelfs niet geweten waarover te praten. Nee dus, Win Butler, James Murphy is geen hipster douchebag. (Ook weer typisch dat de frontman van een groep die afwisselend als U2, Bruce Springsteen en het slechtste van Simple Minds klinkt, zulk een mening eruit flapt.)

Verder toch vooral gelachen met het feit dat ik ooit het lef had om onder de naam da volgaBabe berichten het internet op te sturen. Daar ben ik mee opgehouden toen een jong en geil manspersoon me contacteerde om een afspraakje te maken met het meisje dat zo mooi over Coil kon schrijven. Ah, to be young!

"(...) when Murder is too inconvenient, Self-sacrifice must do."

- Thomas Pynchon, Mason & Dixon.

Die zogenaamde verloren solidariteit die door het laat-kapitalisme (Waarom noemen ze het feitelijk laat-kapitalisme, als er helemaal nog niks nieuw op til of in zicht is? Is dat utopisme of toekomstgnosis?) grondig tot gruis vermalen is en in losgeslagen individualisme (om niet te zeggen egoïstisch narcisme - of omgekeerd?) is omgetoverd, was die ooit wel het doel van de gezamelijke mensheid? Of zaten we allemaal gewoon te wachten tot er zoiets als het kapitalisme eindelijk aankwam om eindelijk uit volle wil de zichzelf ontwikkelende individuen te worden die we altijd al zo graag wilden zijn, opdat we eindelijk die mogelijke nadelige gevolgen voor het collectief die daarbij horen als collateral damage in een speciaal daarvoor Darwiniaans geselecteerd hoekje van de hersenen zouden kunnen wegmoffelen?

One of those serendipity days. Opvallend als je tegelijk Bleeding Edge aan het lezen bent, waarin vaak Gibsons hackerneologisme meatspace gebezigd wordt en Peter Browns The Body and Society (dat zich trouwens vaker dan niet in het zelfde vaarwater als Foucaults L'Usage des Plaisirs begeeft), waarin uitgebreid verslag wordt gedaan van de verzaking/vernedering aan/van het menselijke lichaam van de vroege christenen (genre Origines, de Heilige Antonius en Valentinus). Even doorspringdenken dan en beseffen dat het internet wel eens als een geseculariseerde versie van het streven naar de goddelijke verlossing/omhelzing zou begrepen kunnen worden. (En dan je afvragen of het mogelijk is dat nog nooit niemand daarbij heeft stilgestaan. En indien wel, dan wie? En hoe dan de aanwezigheid van de paus, Gods vertegenwoordiger op aarde, op het internet te begrijpen?) Zie ook Bug Jack Barron en The Three Stigmata of Palmer Eldritch, waar mensen via de wetenschappelijke en/of hallucinogene weg, naar onsterfelijkheid streven, een eigenschap die we normaal gezien alleen met God associëren. Of zoals ik op een van mijn eerste internetposts ooit suggereerde: het denken over de toekomst van de meesten is voor de kapitaalkrachtigen allang realiteit.

"I know a girl who won’t speak to anyone for three months after they’ve read Gravity’s Rainbow, because, let’s face it, that’s really all you want to talk about after you’ve finished."

Weeral een nieuwe Pynchon. Groovy! Feitelijks nauwelijks te geloven dat V al vijftig jaar oud is.

(Elke keer als ik in De Slechte verzeild geraak - oeps, dat moet tegenwoordig Polare zijn, een naam die mij eerder aan een schimmige start-up doet denken dan aan lezen - staat daar wel een exemplaar van Gravity's Rainbow of Against the Day te verwezen. Dan denk ik altijd weer: "Weer eentje die er maar niet door geraakte." Deze week stonden er zelfs twee exemplaren van het eerstgenoemde.)

Van zo'n verhaal moet je toch even bijkomen.

"We make out of the quarrel with others, rhetoric, but of the quarrel with ourselves, poetry"

 - W.B. Yeats

Een Laat-Romeinse voorloper van Monsieur Acéphale?

Ik wou deze toch even linken omdat (1) ik het een pakkende post vind en (2) omdat de muziek van Spencer Kincy niet genoeg geprezen kan worden. Hopelijk komt het ooit nog in orde met de goede man, die zich blijkbaar al een tiental jaren in de hel van de paranoïde schizofrenie bevindt.

"A good sense of musical taste just isn’t available on software or an IPhone app."

Je zegt het, Jeff, je zegt het. Inderdaad: het ontwikkelen van een (muzikale, literaire, culturele) smaak die naam waardig neemt tijd in beslag (en verveling en onvrede zijn daarvoor uitstekende aandrijvers, hetgeen wel eens vergeten wordt). Maar iedereen maakt zich wijs dat hij geen tijd heeft. De cirkels zijn tegenwoordig wel heel snel rond. De-volutie en de-generatie (durch Technik) zijn de woorden die ik zoek (en al snel vind).

(addendum: wat is de perfide rol van de omnipresente lijstjes en overzichten in deze de-volutie?) 

"Who can embrace wholeheartedly what gives him no delight? But who can determine for himself that what will delight him should come his way, and, when it comes, that it should, in fact, delight him?"

- Augustinus

Deze week zit er bij The New York Review een facsimile van het (vermoed ik eerste) nummer dat vijftig jaar geleden uitkwam. Wat stond daarin? Besprekingen van onder andere Naked Lunch, One Day in the Life of Ivan Denisovitch, Canetti's Masse und Macht, Genet's Les Paravents en Who's Afraid of Virginia Woolf. Bij de critici duiken namen op als Mary McCarthy, John Berryman, W.H. Auden, Susan Sontag, William Styron, Norman Mailer en Gore Vidal. Geen mens die gelooft dat je vandaag, laat staan binnen vijftig jaar, met zulk een slagorde het culturele leven tegemoet kan treden. Ik zie geen beter bewijsstuk om aan te tonen dat we, en wat tegenwoordig nog voor de intellectuele klasse pleegt door te gaan in het bijzonder, er op kwalitatief vlak in het bijzonder en op cultureel vlak in het algemeen overduidelijk op zijn achteruit gegaan.

De wereld almaar groter lijkt te worden, maar De Blik is angstwekkend vernauwd. Kritiek en ware discussie hebben plaatsgemaakt voor louter descriptieve benaderingen, die altijd weer op de achtergrond impliceren dat de wereld is wat hij is en nu toch niet meer veranderd kan worden. Misschien nog belangrijker is de fundamentele breuk tussen cultuur en politiek. En dan heb ik het alleen nog maar over de Verenigde Staten, een land dat ondanks al zijn gebreken voorlopig nog een ijkpunt blijft voor de mondiale culturele bewegingen. De implicatie dat het elders nog veel erger is, krijg je er gratis bij.

Het mag dan misschien(!) waar zijn dat er vandaag de dag minder heilige huisjes te slopen zijn, er minder muren van vooroordelen en gescleroseerde tradities moeten geslecht worden en dat de mens heden ten dage het met minder zekerheden moet doen, dat doet weinig af aan het feit dat er van de dromen van de jaren zestig nog weinig overblijft. Een nieuw Trahison des Clercs laat dan ook op zich wachten. De vraag "Wie Durft" is daarbij irrelevant. De vraag is eerder: "Wie heeft nog genoeg carrure om zich daar met de nodige morele autoriteit aan te wagen?". De vraag stellen is ze beantwoorden.

Het zal natuurlijk weinig uithalen om daarover te blijven zeuren, maar een mens smacht toch naar een vonk die zulke verloren denkwerelden opnieuw aan het branden kan brengen. Wie durft?

"Bevan called it the "dark light" of UK club culture: being ecstatically lost in a moment that is not named, tagged, tweeted, vined, live-streamed or recorded for posterity from 17 different angles; lights down, head down, music playing out. We want that mystery, we want that transcendental escape from digital permanence, but we want to know everything about our heroes and what they had for breakfast, too. We're dicks, basically."

You are dicks, wil je feitelijk zeggen? Als iemand die zijn (sinds drie maanden na aankoop half kapotte) smartphone gebruikt om te bellen, geen Twitter- noch Facebook-account heeft, geen enkele klantenkaart op zak heeft, televisieaansluiting, auto, eigen huis, noch kast vol modieuze kleren heeft, niet in dure wijnen geïnteresseerd is, feitelijk niet graag op restaurant gaat en absoluut niet elke dag iemand anders wil zijn én er bovendien geen enkel probleem mee heeft dat de overgrote meerderheid dat allemaal wel wil, vind ik dat ik wel eens mag zeggen: Speak for yourself, please en besef dat er ook nog mensen zijn die het bewust anders willen doen. En zullen blijven doen, hoe massief ook de vloedgolf bagger die de verzamelde mensheid over hen blijft en zal blijven uitkieperen.

(via)

Warrior Politics. Why Leadership Demands a Pagan Ethos.

Niet gelezen, maar wat een titel!

De Waarheid = Het bruikbare.

"Dance music of the current era is as much part of the problem as part of a solution. What was once a counterculture has become a business whose structures are as hierarchical, institutionalised and consumption-orientated as any global industry. It is a standard, indeed cyclical problem of culture and politics - what happens when the underground becomes the middle ground? When innovation becomes convention, what is included, and what is excluded?"

- Derek Walmsley

Van de problemen even samenvatten gesproken! Voor mijzelf is al langer duidelijk dat de problemen (ik maak hier nu even abstractie van de focus op muziek in het citaat hierboven) zich vooral situeren in de hierboven in vet gezette begrippen, die we, voor de goede vorm, nog beter kunnen vatten in het wel wat onhandige maar de dingen toch mooi op zijn plaats zettende syntagma hiërarchisch gestructureerde consumptie-georiënteerde instituties, waarvan je toch langzaam begint te denken dat de belichaming ervan, (drumroll!) het Kapitalisme, wel de ultieme bestemming van het menselijke bestaan moet zijn.

Niet omdat het zo moet zijn, maar gewoon omdat we niet beter kunnen? Omdat we niet zijn geprogrammeerd voor rechtvaardigheid, maar eerder voor bot potverteren? Omdat vooruitkijken, dromen en plannen maken die verder gaan dan de dag van morgen of volgende maand als concepten ondertussen ondergesneeuwd zijn door plat opportunisme, verhangenheid aan nieuwigheid en vooruitgang en een ondertussen bijna genetisch vastgezet narcisme?

De oplossing voor de Fermi-paradox lijkt dan eenvoudig. Er zijn wel degelijk al buitenaardse wezens hier komen kijken, maar ze hebben zich na een snelle blik onmiddellijk uit de voeten gemaakt. Wie kan hen ongelijk geven?

Geloven is Of... Of...; denken en leven moet Zowel... Als... zijn. Met dien verstande dat je ook gelovend kan denken en leven. 

Deze maand nog eens een interessante gedachte teruggevonden in The Wire (hetgeen moet ik zeggen steeds minder vaak voorkomt), namelijk in het interview met Karl Berger, een van de bezielers van de Creative Music Studio in Woodstock.

"I didn't need to call jazz 'art' anyway, because I had started to read Schopenhauer, who thought music and art are really two different things. (...) Music is a dynamic expression that's not really related to 'art' at all."

In zoverre dat een expressie volgens mij altijd dynamisch is (of beter: zou moeten zijn) ben ik het er volledig mee eens dat muziek zowat het enige fenomeen is dat niet in theoria (op zijn Grieks: het schouwen) te vatten is (Aristoteles bespreekt muziek nochtans in zijn Politiek en niet in zijn Poëtica, maar de ervaring leert dat politieke inspiratie altijd de meest oninteressante muziek oplevert). Tot nu toe heeft geen enkele theorie over noch enige sociologische of psychologische verklaring van muziek de minste indruk kunnen maken.

Of nog, om met F.A. Lange te spreken: "Wie wil een mis van Palestrina weerleggen of de Madonna van Rafaël van een dwaling betichten?"

Kunst en muziek, als "dynamische expressie", kan je hoogstens proberen te beschrijven en omschrijven (in de zin van afbakenen en in een context plaatsen), maar nooit ver-klaren. Kunst en muziek zijn hun eigen klaar-heid (of het gebrek daaraan).

"Government: an institution which prevents injustice other than such as it commits itself."

- Ibn Khaldun (1332-1406)

Misschien kom ik er in een vlaag van verstandsverbijstering nog wel eens aan toe deze plaat te beluisteren, maar om eerlijk te zijn is de kaft alleen meer dan genoeg om mijn Asia Argento-verslaving weer voor even te bevredigen.

"Lord Acton has left too little completed original work to rank among the great historians; his very learning seems to have stood in his way; he knew too much and his literary conscience was too acute for him to write easily, and his copiousness of information overloads his literary style."

Niet dat ik mezelf ga vergelijken met Lord Acton, maar het probleem is zeer herkenbaar. Ik lees te veel, ik ben compleet verslaafd aan het in me opnemen van letters op papier of op een scherm. Ik wil over de dingen waar ik in geïnteresseerd ben gewoonweg ál-les weten. Als ik even geen tekst bij de hand heb begin ik soms zelfs de ingrediënten op een conservenblik of verpakking te lezen. Nu ik aan een boek bezig ben merk ik dat ik de woorden - terwijl ik nochtans vroeger makkelijk twee, drie platenrecensies per dag uit mijn mouw kon schudden - met de grootste moeite uit mijn hersenen moet dwingen, alsof het tweerichtingsverkeer, waarop het schrijven van non-fictie noodzakelijkerwijze gebaseerd is, hapert omdat de opgeslagen kennis van de laatste jaren het terug naar buiten komen van woorden om er een nieuwe tekst uit te puren in de weg staat. De harde schijf geraakt natuurlijk nooit vol (het is mijn overtuiging dat onze opslagcapaciteit schier oneindig is) en ik besef dat er dringend output moet komen in plaats van nog meer input. Maar ik kan het lezen dus niet laten, alsof het een of andere heilige plicht is, een ritueel dat dagelijks moet onderhouden worden. De godheid van het Woord moet gevoed worden met een leesoffer. 

Hetzelfde overkomt me trouwens de laatste tijd met de aanschaf van muziek. Ik heb steeds vaker het gevoel dat ik nu echt wel genoeg muziek in huis heb (hoewel ik genoeg mensen ken die nog veel meer platen in de kasten hebben staan, zelfs zoveel dat ze in de hun toegemeten levenstijd al die muziek nooit gaan kunnen beluisteren) en hoewel ik tegenwoordig maar om de zoveel maanden een pak vinyl in huis haal, zweer ik elke keer weer opnieuw dat het nu echt wel de laatste keer geweest is. Het duurt soms een half jaar eer ik aan het beluisteren van bepaalde platen toekom. Dat is gewoon absurd.

Hoe zou het Marxisme eruit zien zonder de categorie 'bourgeois'?

Of deze jonge kerel het nu allemaal zelf heeft bedacht - hetgeen mooi zou zijn - of het gewoon van een blaadje afleest, maakt in feite niet uit. Er bestaat zoiets als de Waarheid. Dat zijn de meesten blijkbaar al lang vergeten. Blijkbaar moet je eerst niks hebben om de Waarheid durven uit te spreken. En vergeet niet: Wie bang is, krijgt ook slaag.

"Women fall in love when they get to know you. Men are just the opposite. When they finally know you they're ready to leave."

- James Salter, American Express.

Een bericht uit het verleden. Vandaag Bel Canto's White-out Conditions op vinyl gekocht en daar zat een, ondertussen uiteraard bijna vergeeld, opgevouwen krantenartikel in uit Het Volk (bestaat die krant nog? kan je je voorstellen dat mensen nog stukken krant in hun vinylhoezen steken? en dat die daad een teken van passie is?), gedateerd 2 maart 1988, met een interview met zangeres Anneli Drecker (ja mensen, er waren goeie zangeressen in Scandinavië tussen Abba en Lykke Li). Staat daar: "Geir is computerprogammeur van zijn vak (wat een vreemd Nederlands, hoewel waarschijnlijk geheel correct) en heeft een tijd synthesizers geprogrammeerd voor diverse Noorse bands."

Vreemd toch hoe reputaties op amper 25 jaar (vroeger een korte tijdspanne, nu een eeuwigheid) volledig om kunnen slaan. En hoe vijfentwintig jaren tijd een een geheel ander universum creëren. The past is a foreign country, indeed.

"(M)et welk van je personages identificeer je je? Mijn God, met wie identificeert een schrijver zich? Met de bijwoorden, nogal logisch."

- Umberto Eco

Provocatief artikel over de Dood van de Roman, dat er natuurlijk - haast onvermijdelijk zelfs - spectaculair naast zit. Omdat de dood van de roman - net als de dood van house, de dood van de film, de dood van vinyl en de dood van rock n' roll - gewoon nooit zal plaats grijpen. Omdat er sowieso genoeg - ik zou zelfs zeggen te veel - romans geschreven zijn, genoeg om een heel leven te lezen en nog geen duizendste van alle 'te lezen' romans gelezen te hebben. En dan tel ik de her-lezingen nog niet mee (The Names heb ik al zes of zeven keer achter de kiezen, The Cold Six Thousand minstens drie keer, Neuromancer ook een vijftal keer).

Bovendien focust de auteur nogal hard op het nieuwste van het nieuwste en als postmodernen weten we ondertussen dat het nieuwste van het nieuwste de neiging heeft om snel stokoud te worden.

Dat gezegd zijnde is het redelijk lang geleden dat ik een vuistdikke roman van een nieuwe romanschrijver heb opengeslagen die ook maar aan de hielen van Cervantes, Stendhal, Dostojevski, Melville, Céline, Pynchon en andere klassiekers kan likken. Danielewski's House of Leaves  was waarschijnlijk de laatste (hoewel je daar na schrappen van alle bladspiegelgimmicks niet meer dan een middeldik boek over houdt) die me totaal in de ban kon houden (Bolaño's 2666 is nog te vers om te weten of hij sporen gaat nalaten). Zelfs het geroemde Cloud Atlas vermocht dat uiteindelijk niet. Ook daar blijft het bij de betere poging. Hetgeen lang niet slecht is. Dat betekent allerminst dat de roman dood is, want grote boeken zijn onsterfelijk (we lezen Homerus na bijna 3000 jaar nog) en zelfs als ze op sterven dood zouden zijn, is er maar weinig nodig om ze uit de doden te doen oprijzen.

De dood van iets verkondigen kan tegenwoordig alleen maar provocatie en een oproep en/of uitnodiging tot discussie zijn. Daar kunnen stimulerende ideeën uit voortkomen, maar je zal vaker dan niet zien dat ook die nieuwigheden of progressies geleidelijk vervellen tot klassieke grondslagen.

Stel jezelf ook eens de vraag: Kan het nog minimaler dan Beckett, complexer dan Finnegan's Wake, moeilijker dan William Gaddis, gelaagder dan Pynchon? Is dat überhaupt nodig om jezelf te bewijzen? Begin al eens met gewoon een goed boek te schrijven. Dat is blijkbaar al moelijk genoeg.

Een zéér lang artikel van Perry Anderson over de regeringsperiode van Lula en Roussef in Brazilië. Maar voor mij is het een voorbeeld (in de morele betekenis van het woord) van hoe je er, tegen alle tegenstand en tegenslagen in, in slaagt om op zijn minst probeert om een maatschappij rechtvaardiger te maken, ook al moet je daarvoor een beetje geluk hebben en regelmatig je handen even vuil maken als die van de corrupte tegenstander. Links, niet naïef, maar ook niet plat op de buik voor de dictaten van het grote geld. Dat het nog bestaat is alleen al een wonder. Moge het een inspiratie zijn voor onze linkse politici. Maar ik vrees dat in Europa links pas opnieuw stemmen gaat winnen wanneer bijna iedereen tot de bedelstaf is veroordeeld. We zijn te verwend en te angstig om iets van onze enorme rijkdom op te geven.

Je merkt het verschil ook: Roussef beloofde gisteren verandering aan de betogers (of ze dat kan en gaat waarmaken is een andere zaak, maar zelfs de belofte van verandering is voor het overgrote deel van de altijd angstige - want altijd enkel en alleen aan de volgende verkiezingen denkende - politici al een stap te ver), terwijl Erdogan en de Chinese leiders (over een echte smeerlap als Poetin heb ik het dan nog niet eens, the man is beyond contempt) voor dictatoriale repressie kiezen. Dat noemden ze vroeger een staatsman (we zullen hopelijk in de toekomst aan het woord 'staatsvrouw' gewoon mogen worden), het soort persoon dat we in onze contreien node missen. Het soort politicus dat ongegeneerd ideologisch durft te denken, maar flexibel genoeg is om naar de omstandigheden te handelen en zich op de middenklasse en proletariërs richt in plaats van enkel de belangen van de bezittende klasse voorop te stellen.

Bovendien is Perry Anderson (zijn boek over Jameson en het postmodernisme is een aanrader), een zeldzaam voorbeeld van een Brit die zijn filosofische inspiratie uit de continentale traditie put, altijd goed. Jameson, maar dan zonder het moeilijke gedoe.

Het is woedetijd. Mooi zo! Laat ik mezelf nog maar eens gaan? Meneer (ik blijf beleefd, nietwaar?) Jan De Nul, eigenaar van de grootste baggeraar van België (zowel zijn naam als de soortnaam van zijn beroep zijn in dit geval goed gekozen) bestond het gisteren, als de zoveelste bedrijfseigenaar, om bij een prijsuitreiking (voor wat feitelijk? omdat hij zo veel geld verdient?) de werklozen op hun plichten te wijzen. Zij willen immers niet werken, worden teveel gepamperd met allerlei steunbijdragen van de overheid en het systeem leidt er zelfs toe dat het voordeliger is om niet te werken. Enfin, alle neo-fascistische (laat dat neo-liberale masker maar vallen, meneer de bedrijfsleider) clichés die een bijdetijdse ondernemer maar kan bedenken.

Laten we even op een rijtje zetten.

Meneer De Nul ziet er uiteraard geen graten in om te gaan baggeren in de oh zo democratisch ingestelde Emiraten, alwaar veilig aan land, ver weg van zijn blinkende, state of the art baggerschepen, talloze rechteloze Oost-Aziaten genadeloos worden uitgebuit. Natuurlijk zou meneer de dikke Nul liever hebben dat ook wij hier in Europa allemaal zo een arbeidscontract in de strot geduwd krijgen. Is wel zo makkelijk voor hem. Werken tot we erbij neervallen en dan hup-hup terug naar de stinkende slums waar je vandaan komt. Wie mag blijven omdat hij nog niet is kromgewerkt gaat, tussen zijn onmenselijk aantal werkuren door, maar even uitpuffen in een container in de woestijn. Lekker fris, lekker anders!

Kan er mij ook eens iemand uitleggen waarom tegenwoordig in Vlaanderen, Land waar alleen middenstanders en eigenaars van KMO's echt schijnen te werken, in de ogen van bedrijfsleiders het enkel zij zijn die rechten hebben? Wat geeft iemand die investeert meer rechten dan degenen die voor die investeerder werken? Daarop zou ik nu eindelijk het antwoord wel eens willen horen? Het zal dan waarschijnlijk oorverdovend stil blijven. Ik dacht altijd dat investeren een risico was. Nee, het is een daad die blijkbaar recht geeft op een verzekerde return. Daarvoor moet uiteraard alles wijken.

Kan er mij ook eens iemand uitleggen waar meneer De Nul het vandaan haalt dat het enkel de bedrijfsleiders zijn die betalen voor sociale uitkeringen? Zo ver ik weet, sta ik, nauwelijks een grootverdiener te noemen, nog steeds rond de dertig procent van mijn loon af, dat de overheid vervolgens, in plaats van eens een echt beleid te voeren op het gebied van werkverstrekking, doordat ze zich elke keer weer in de hoek laat dringen door de dictaten van geld en winstmaximalisatie, in de bodemloze putten van schuldafbetaling en het subsidiëren van megalomane projecten van rijke patsers gooit. Die laatsten zijn natuurlijk tot hun rijkdom gekomen louter en alleen door hun harde werken, door niet elke avond op restaurant te gaan, door niet met die vulgaire patsersbak rond te rijden, door niet via allerlei fiscale spitstechnologie ervoor te zorgen zo weinig mogelijk van hun zuurverdiende centen aan de overheid (en dus de gemeenschap) te moeten afstaan.

Zou het gewoon niet beter meneer De Lul zijn?

Ik beken: ik ben absoluut geen sportfanaat, noch in performatieve zin, noch als het op fandom aankomt. Niemand zal mij doen ontkennen dat een wereldgoal, een geniaal geplaatst tennispunt of een bovenmenselijke atletiekprestatie mooi om te zien zijn. Maar het vaak bijna fascistische fanatisme van de supporters, het walgelijke geldgewin en de nu bijna overal doorgedrongen doorgestoken-kaart-cultuur hebben me de laatste jaren volledig van de sport doen afkeren.

Daarom ben ik blij dat een blijkbaar nogal groot deel van het Braziliaanse volk (dat nauwelijks ervan verdacht kan worden niet sportgek te zijn) eindelijk eens de puntjes op de i zet en blijft protesteren tegen de onverantwoorde sommen die tegen het wereldkampioenschap voetbal in eigen land aangesmeten worden. Hoe we in tijden van algemene crisis (die - nog zoiets dat niet schijnt door te dringen - een systeemcrisis is) nog kunnen verantwoorden dat er ontelbare miljarden geïnvesteerd worden om 22 man achter een balletje te zien aanhollen is voor mij althans volstrekt onbegrijpelijk, zeker als het in een land als Brazilië gebeurt, waar ondanks alle jubelberichten nog steeds het overgrote deel van de bevolking in bittere armoede leeft.

Het zal misschien wel toeval zijn, maar je kan toch niet ontkennen dat de drie landen die in de Europese Unie nu echt serieus in de stront zitten veel te veel in sport investeren of geïnvesteerd hebben. Griekenland heeft de Olympische Spelen georganiseerd en is dat, zo wordt dan jaren nadien duidelijk, financieel nooit te boven gekomen (dat er in dat geval nog andere factoren meespelen weet ik ook wel, maar het aandeel daarvan is niet onsignificant). In Spanje en Italië blijven de meeste voetbalsupporters het blijkbaar normaal vinden dat hun topclubs jaarlijks miljarden uitgeven aan jongens die buiten het feit dat ze een wereldgoal kunnen maken mentaal nauwelijks de kleuterklas ontgroeid zijn, terwijl hun economie ijlings de dieperik blijft ingaan en steeds meer mensen geen baan hebben, laat staan een vooruitzicht daarop.

Ik mag dan een cultuurliefhebber zijn, maar zelfs ik besef dat in tijden van mondiale crisis (wie de bijna naar utopie ruikende rapporten over China, Brazilië, India, Mexico, Indonesië, Rusland  en Zuid-Afrika gelooft moet in die landen maar eens een paar kilometer buiten de steden gaan kijken) prioriteiten gesteld moeten worden. Eerst werk voor iedereen (of zoveel mogelijk mensen), eerst eten op tafel, eerst iedereen een dak boven het hoofd, met indien mogelijk elektriciteit en stromend water, dan pas uitgaven voor sport, cultuur en andere liflafjes.

Ik heb het hier al vaker gesteld, maar met een dagelijkse aangroei van een nu al zeven miljard hoofden tellende wereldbevolking wordt het hoog tijd dat we allemaal eens wakker worden en beseffen dat het al tien na twaalf is. Met de materialen die we op deze planeet, die qua tolerantie (een verwijzing naar de steeds maar toenemende klimaatrampen zou niet nodig moeten zijn, maar blijkbaar is de menselijk te beperkt om de omvang van het probleem te vatten) volledig op zijn tandvlees zit, tot onze beschikking hebben is het niet prioritair dat iedereen op een plasmascherm de wereldbeker voetbal kan volgen.

Ik had een vijftien jaar geleden nooit durven denken dat ik het zou schrijven, maar op deze manier verder doen gaat ons allemaal in situaties brengen die Hiroshima en Auschwitz in de schaduw gaan stellen. Zelfs dan zal je nog zien dat enkelen Crystal Roederer zitten te drinken in hun Versace en Louboutins. Hebben we dan echt een dictatuur nodig om afstand te doen van ons vals veiligheidsgevoel en oneindige egoïsme? Je zou het gaan denken.

En dan lees je enkele dagen geleden dat het aantal miljonairs in deze wereld vorig jaar nog is toegenomen. Dan heb je toch zin om krijsend naar buiten te lopen en de ramen van de eerste de beste luxewinkel die je tegenkomt in de slaan en het interieur tot op het atoom plat te stampen?

"Zolang iemand verdwenen is, kan hij geen speciale behandeling krijgen, hij is een open vraag, een desaparecido, hij heeft geen entiteit, hij is niet."

- Jorge Videla

Deze - uiteraard zonder enige spijt en schaamte gedebiteerde - uitspraak van de Argentijnse oud-dictator benadrukt weer eens hoezeer de gruwel van de Zuid-Amerikaanse dictaturen (die een logische voortzetting zijn van wat Hitler, Stalin en de Franse koloniale aanwezigheid in Algerije voordien al tot in de details hadden uitgewerkt - het wordt wel eens vergeten dat het concept van counterinsurgency, met de daarbij horende stopzetting van burgerrechten en daaraan  gekoppelde staatsterreur, uitgevonden en verfijnd werd door Franse militairen in de conflicten in Indochina en Algerije) tot op een schier metafysisch niveau doorwerkte (en doorwerkt, want Guantanamo is van het zelfde kaliber).

De persoon die in verzekerde/onzekere bewaring/bewaking wordt genomen door militairen en geheime diensten bestaat gewoon niet meer, hij is niet. Wie schamper doet over ontologie en identiteitsfilosofie moet zich maar eens proberen voor te stellen dat hij als persoon gewoon uit de realiteit wordt gekaapt en overgeleverd aan de willekeur van sadisten die zich op wetten en machten beroepen zonder daarvoor enige democratische verantwoording te moeten afleggen. In die uitzonderingstoestand (zie onder het citaat van Schmitt) wordt pas echt duidelijk wat het betekent om te mogen en kunnen zijn, wat voor een wereld van vrijheid er schuilgaat achter alleen die vier letters.

Nu bijna over de gehele wereld (op de gebruikelijke uitzonderingen na) de democratie - al dan niet wankel of tentatief - ingang heeft gevonden is er bijna overal wel een algemene consensus over de burgerrechten van personen die tot een natie behoren, waarbij het begrip natie gereduceerd wordt tot het bezit van de nodige papieren (cfr. Michael Winterbottoms Code 46). De ontzegging van burgerrechten gaat daarom nu over op de immigranten en anderszins staatlozen. De democratie kan blijkbaar - en Agamben heeft dat heel duidelijk uiteen gezet in zijn nog steeds aanzwellende Homo Sacer-serie - alleen verder bestaan bij gratie van de uitsluiting van een ander deel dat bepaalde rechten ontzegd wordt. Die mensen, die een precair bestaan leiden in kampen en detentiecentra allerhande of als illegaal elk moment in relatieve angst leven, bestaan voor ons niet, zij zijn effectief niet, zijn uitgesloten van onze levenssfeer. Zij zijn de belichaming van onze angst voor het Buiten , voor de krachten die we zo veel mogelijk uit het zicht willen houden, opdat wij zelf van een Binnen kunnen genieten.

En daar begint de perverse paradox van de tegenwoordige post-democratische vrijheid. Want ook dat Binnen is natuurlijk een afgesloten geheel. Hetgeen impliceert dat er buiten stappen quasi onmogelijk geworden is. Tenzij als uitzetting, als punitieve maatregel: One strike and you're out.

(Waar we dus naar op zoek moeten gaan is een nu nog ongedachte vorm gemeenschap, gebaseerd op een performant niet willen van onderscheiden als binnen en buiten, insluiting en uitsluiting, met burgerrechten bekleed en rechte(n)loos, een gemeenschap dus die gedacht moet worden zonder hiërarchie. Maar dat zou zo een fundamentele culturele en mentale (en uiteindelijk ook biologische) herschikking en omslag van onze faculteiten betekenen dat dit voorlopig nog toekomstmuziek blijft - misschien zijn de mogelijkheidsvoorwaarden er ook helemaal nog niet voor voorhanden. Zaak is dat er in elk geval op korte termijn over nagedacht wordt, want het lijdt geen twijfel dat deze manier van biopolitiek voeren (jij wel, jij niet) op lange termijn de ondergang van onze soort zal betekenen.)

"We've all overseen the administration of further mediocrity. Don't pretend it's been otherwise."

- Lezer Mark Williams in een brief aan The Wire

Wie The Wire in huis heeft kan de nog veel pregantere kritiek op monstres sacrés Byron Coley en Mark Fisher er op nalezen, maar ik denk wat de man bedoelt - of zo versta ik het toch - is dat de ultieme erfenis van de twintigste eeuw een treurige (zelfs geen tragische), bijna zielige is. De twintigste eeuw heeft de idee van gemeenschap, laat ik het met de nodige pathos de hoop op een nieuw project voor de mensheid grondig uiteengescheurd, platgetrapt, verbrand en vervolgens de assen in een naamloos graf begraven. Dat was misschien begrijpelijk na de gruwelijke debacles van het fascisme en het communisme,Vietnam en de voortzetting en verspreiding daarvan door George W. Bush en zijn companen. Maar wat hebben we ervoor in de plaats gesteld? Nieuwe pogingen tot gemeenschap? Nieuwe horizonten? Verzet? Nauwelijks. We zijn nu allemaal consumenten, of dat nu van een nivellerende en vulgaire massacultuur à la Rhianna, Psy en Beyoncé is, of van microculturen die slechts schijnbaar verzet, want eerder terugtrekking in eigen, snel doorprikbare, zekerheden, aanbieden. Must try harder!

"Het normale bewijst niets, het uitzonderlijke bewijst alles (...) In het uitzonderlijke doorbreekt de kracht van het werkelijke leven het omhulsel van een door herhaling verstard mechaniek."

- Carl Schmitt, Politische Theologie.

"(W)ie het niet verdraagt in de absolute ongewisheid te worden gestoten, kan maar beter zijn handen van de filosofie afhouden."

Deze parafrase van Heidegger uit Safranski's uitmuntende biografie is misschien wel de beste omschrijving die ik ooit gelezen heb van waar het hem in de filosofie, en bij uitbreiding in dit leven, om te doen is. Niets is nooit af, volledig verklaard, voor altijd zeker. Wie voor deze afgrondelijke vaststelling bevreesd is en vervolgens terugdeinst naar makkelijke zekerheden - of die nu geloof, wetenschap, samenleving, identiteit, subjectiviteit, geld, seks, politiek, bezit en wat weet ik nog heten - heeft uiteindelijk niets van dit leven begrepen. Angst is altijd angst voor het leven zelf.

Dat klinkt natuurlijk radicaal en de evidente vraag is: wat moet je met die wetenschap? Karl Jaspers schreef dan ook over Heidegger: "Van de tijdgenoten de meest prikkelende denker, gebiedend, dwingend, geheimzinnig - maar je vervolgens leeg achterlatend."

Die opmerking mag dan misschien wel hout snijden, maar is dat fataal niet hetgeen waar het hem om te doen is: de vaststelling van die leegte moedig en optimistisch tegemoet willen treden? De zin van dit leven is dat het geleefd wordt. Niets meer, maar ook niets minder. En vaker dan niet betekent dit kiezen tussen angst en verwondering. Angstig zijn betekent geleefd worden, zichzelf aan de verwondering blootstellen betekent leven, zelfs als die verwondering betrekking heeft op datgene wat je niet onmiddellijk als positief of negatief kunt duiden.

Finaal is het opschorten van een oordeel wel de moeilijkste opgave. Oordelen is klasseren, weg-zetten, veilig stellen. Geen wonder dat we in de meest betekenisvolle menselijke verbanden, de liefde en de vriendschap, wel opletten om een definitief oordeel over de ander uit te spreken.

Als je de snerende opmerking van zekerheidsmandarijn Bertrand Russell over Heideggers opvatting van het niets als iets positiefs in herinnering brengt, besef je dat Nietzsche gelijk had: "De mens zoekt niet naar het geluk. Alleen de Engelsman doet dat." Het doet denken aan de anecdote over Wittgenstein's woorden aan Russell en Moore na zijn verdediging van de Tractatus: "Don't worry, I know you'll never understand it."

Toch maar even de aandacht vestigen op het nieuwe blog van OMC (die sinds kort Muñoz heet, maar een goed verstaander heeft aan een halve naam genoeg), omdat hij daar mijns inziens relevante en belangrijke vragen over het einde van de muziekgeschiedenis aan de orde stelt. Of hij het met die korte samenvatting eens zou zijn is dan weer een andere zaak. Maar dat is voer voor discussie. (En dan doemt weer die eeuwige droom op dat de commentaarbox onderaan een geschreven stuk een plek voor ware dialectiek zou zijn in plaats van een vrijplaats voor slecht geïnformeerde uit de aars pratende haatkoppen.)

De vraag die waarlijk grote teksten, levensbelangrijke boeken en andere betekenisvolle literatuur moet oproepen is: "Hoe kan ik mijzelf ooit nog verklaren aan iemand die deze tekst niet heeft gelezen?"

(En dan volgt haast natuurlijk de gedachtenstroom: Waarom zou je een ander object nodig hebben om jezelf te verklaren, te definiëren? Is dat echt noodzaak? Is dat hoe een menselijke identiteit werkt?)

Dit is zonder enige twijfel mijn favoriete beeldhouwwerk. Uren heb ik ik hier al naar zitten staren in het Middelheimpark hier in Antwerpen. Ik veronderstel dat het vooral het concept van de profeet (hier even abstractie makend van de traditioneel religieuze component), als de roepende in de woestijn, de verkondiger van ongemakkelijke waarheden, de klaroen van het ethisch reveil, hij die aandringt op het veranderen van leven en denken, dat me fundamenteel aanspreekt.

Nauwelijks verwonderlijk dan dat de figuur van de profeet helemaal uit ons denkkader verdwenen is. Wie durft zich heden ten dage nog een profeet noemen? Profeet is men tegenwoordig, nogal lafjes, alleen nog achteraf, als de trein al van de sporen is gelopen. Voor de rest zijn er enkel nog Cassandra's.

Tragisch ook dat dit werk uit 1933 stamt, het jaar waarop het in Europa helemaal fout begon te lopen, een beetje zoals nu, als ik eerlijk mag zijn.

Een idee heeft men niet. Een idee ontvouwt men, bouwt men op, werkt men uit. De zich tragisch vastgezette gedachte dat een idee hebben genoeg zou zijn is de voornaamste oorzaak van de nagenoeg volledig oninteressante tijd waarin we leven, een tijd waarin elke kikker die zich hard genoeg opblaast al genoeg is voor een paar dagen obscene media-aandacht (of wat bij de meesten voor aan-dacht doorgaat) en de daaraan steeds verbonden nevenobscentiteiten, die zo mogelijk nog oninteressanter zijn dan de originele scheet in een fles. Het niets baart het niets.

Overigens, en dit terzijde (maar toch ook weer niet), mag er ook eens dringend een einde komen aan de weerzinwekkende en zelfvernederende neiging om deze en andere fenomenen op het conto van de 'media', 'de politiek' en andere abstracte entiteiten te schrijven. De samenleving dat ben jij, de politieke figuren heb jij verkozen en de media lees je, kijk je, link je, forward je, tweet je elke dag tot de bits, bytes, jpg's, mp3's en youtube-video's je porieën uitkomen. 

Dus neem verantwoordelijkheid voor de keuzes die je hebt gemaakt (of niet hebt durven maken), stop met narcistisch te kankeren op onbestaande abstracties en werk aan een alternatief, ja, aan een idee dat langer dan zeven seconden kan boeien.

Maar ja, dat zou betekenen dat je de tijd neemt, dat je even stilstaat, even achterom kijkt in plaats van altijd naar voren, dat je weeral driehonderdzevenentachtigduizend vervliegende en nietige modes, hypes en leukigheidjes hebt gemist.

Fight, don't flight.

"Dat de barbaarse positie in het Europa van de twintigste eeuw zelfs door de vertegenwoordigers van de hogere cultuur een tijdlang als richtinggevend werd ervaren, tot een messianisme van de beschavingsloosheid aan toe, ja dat ze zelfs als utopie van het nieuwe begin op de tabula rasa van de ignorantie werd gekoesterd, illustreert de omvang van de beschavingscrisis die dit continent in de afgelopen honderdvijftig jaar heeft doorgemaakt - met inbegrip van de neerwaartse culturele revolutie die in onze regio de twintigste eeuw geheel beheerst en die haar schaduwen vooruitwerpt op de eenentwintigste eeuw."

- Peter Sloterdijk, Je moet je leven veranderen.

"Jezus is het meesterwerk. De dieven zijn de middelmatige werken. Waarom zijn ze daar? Niet om de kruisiging te verheerlijken, zoals sommige onnozele zielen geloven, maar om die te verhullen."

- Roberto Bolaño, 2666.

"There is nobody to whom nothing is sacred because no one can rid themselves of their humanity no matter how desperately they may try"

- Paul Tillich

De Wilde Detectives mag dan een amusant en vlot geschreven boek zijn, in vergelijking met het indrukwekkende 2666 is het niet meer dan een vingeroefening. Ik ben er in geen tijd vierhonderd bladzijden ver in geraakt en kan het amper een half uur laten liggen. Qua opzet is het een combinatie van de zoektocht naar een Duitse schrijver die niemand ooit gezien heeft en een verslag van de moorden op arbeidersvrouwen in Cuidad Juarez (La littérature et le droit à la mort, quoi?). Maar belangrijker is de drukkende sfeer die doorheen het hele boek waait: de sfeer van het armoedige en altijd gewelddadige Mexico (dat een metafoor is voor de wreedheid van heel Zuid- en Midden-Amerika, vermoed ik), alsof een ramp zich voortdurend aankondigt, maar niet wil plaatsgrijpen, een apocalyps waar iedereen op zit te wachten, niet beseffend dat de apocalyps geen gebeurtenis, maar een doorlopend proces is. De atmosfeer ademt woestijnstof, ondraaglijke hitte, de alomtegenwoordigheid van drugs, alcohol, corruptie en uitbuiting. Ik let er wel mee op om de naam Pynchon (voor mij de beste schrijver ooit, met excuses aan Dostojevski) als referentie aan te stippen, maar dit komt wat betreft intensiteit akelig dicht in de buurt (hoewel Pynchon - ik zou zeggen: natuurlijk - duizend keer intelligenter is en honderden keren meer verbeelding heeft dan bijna alle andere schrijvers die ik heb gelezen tesamen). Een kopstoot van meer dan duizend bladzijden. Faut-le faire. Een must voor iedereen die grote literatuur genegen is.

"The problem of an eidos in history, hence, arises only when a Christian transcendental fulfillment becomes immanentized. Such an immanentist hypostasis of the eschaton, however, is a theoretical fallacy."

- Eric Voegelin

Ze mogen al hun Braziliaanse, Japanse en andere versies bijhouden. Dit is de beste versie aller tijden van 'Casa Forte'. Er komt nooit meer een betere.

"La parole a été donnée à l'homme pour cacher ses pensées."

- Stendhal, Le Rouge et le Noir.

"Tous ceux qui savent se taire deviennent des fils des dieux; car c'est en se taisant que naît la conscience de notre origine divine. Les bavards ne seront jamais que des hommes. Mais combien savent se taire! - combien discernent seulement ce que c'est de se taire."

- Kierkegaard, Journal.

"Upon my chest you scratch your name," he surrenders on stunning alt-rock serenade 'Any Way I Can', as a loved one maps his carcass; plots their attack with no sign of remorse; reminds us that the lips we crave conceal bared teeth and baying jaws. Yet still we want them. Redbeard's celebration of love and its ruins embraces this naked truth with a smile, and then it exquisitely adds: devotion is savage; choice is a comfort we rarely have; all we are is in our hearts. Better we are loved at all, and love in any way we can.

Ik ken The Phantom Band alleen van naam en zanger Rick Redbeard al helemaal niet. Maar als je dit leest wil je die plaat toch gewoon horen? Dat noem ik kritiek, dat noem ik een recensie. Spijtig genoeg vind je dat gedrukt nergens meer. Enkel op het net is er blijkbaar genoeg tijd en ruimte om de diepte in te gaan zonder goedkoop sentiment en verwijzingen naar succes en verkoopscijfers. We moeten dringend terug het tragische herontdekken.

Net gezien op een nieuwssite. Mensen die hun reaguursel over een stuk posten onder een ander stuk, omdat ze op het eerste stuk niet kunnen reageren (m.a.w. er staat geen 'reageer op dit stuk' onder - paniek geblazen!).

Er bestaat dus heden ten dage een soort van mens die zich zo enorm gediscrimeerd en gefrustreerd voelt dat hij en zij (het toenemend aantal vrouwen die aftekenen onder zulke meningen is angstwekkend) een quasi full-time bezigheid maken van re-ageren, daarbij uiteraard niet gehinderd door de diepe nihilistische treurnis van de 're-' in dat woord.

Je stelt je deze soort voor als van beroep gepensioneerd, bruggepensioneerd of werkloos. Zij hebben zeeën van tijd op te maken en rechtse praatjes te over (over een altijd vaag gehouden, niet te na gedefiniëerde 'Linkse Kerk' en de onze banen en (vooral!) uitkeringen afsnoepende migranten versus de puurheid van hun eigen incorruptibele zelfbeeld, dat onzelfzuchtige embleem van 'echte' normen en waarden, dat als enige nog, te midden van de doodgravers van de hardwerkende burger, beseft dat het dringend tijd wordt om "er eens stevig de borstel door te halen"); Hij of zij zit barstensvol rancune en haat jegens vermeende samenzweerders en potverteerders uren voor een toetsenbord en scherm om andermans meningen te bombarderen met commentaar dat gul gebruik maakt van HOOFDLETTERS en een leger aan uitroeptekens.

Ondertussen zie je het schuim in de mondhoeken ophopen en na het plaatsen van een zoveelste reaguursel ook de lippen overwoekeren. Het hoofd wordt roder en roder want de bloedsomloop op voorhoofd en slapen begint vervaarlijk in stressmodus te pompen. Als ze in een paroxisme van woede en vervreemding een paar seconden de blijk afwenden van computerscherm en televisie en door het raam kijken zien ze een boze en bedreigende buitenwereld die erop uit is om alles wat ze als vanzelfsprekend beschouwen te vernietigen. Blijf binnen! Gevaar is op de weg.

De Grote Leider en Vertolker van het gesundes Volksempfühlen (Wilders, de Wever of een ander succesvol uitdager van de status quo die het Avondland, bijna een eeuw na Spengler, nu toch echt wel definitief en voor altijd in het ellendigst mogelijke verderf zal storten) zal en moet verdedigd worden tegen de sluipschutters van het politiek correcte denken. Dat die Grote Leider zich dankzij de aandacht die hij onveranderlijk van media van alle pluimage toegemeten krijgt ampel tijd en plek heeft om zichzelf te verdedigen doet niet ter zake. Zij hebben het toch weeral eens gezegd! Daar zullen we niet van terug hebben!!

Je vraagt je af welke emotie het meest gepast is bij deze mensensoort: angst of medelijden?

"(...) to pass from a Christianity relying on its miracles to a Christianity relying on its natural truth is a great change. It can only be brought about by those whose attachment to Christianity is such, that they cannot part with it, and yet cannot but deal with it sincerely."

- Matthew Arnold, Literature and Dogma.

"Between is the only honest place to be."

- Lionel Trilling

Toen ik gisteren in de stamkroeg binnen kwam lag The Savage Detectives van Roberto Bolaño daar te slingeren (Vind maar eens een stamkroeg waar zo'n boek ligt te slingeren, maar dat terzijde). Had al vaag van de man gehoord, en de openingszin ("Ik ben van harte uitgenodigd om me aan te sluiten bij het viscerale realisme.") trok me haast onmiddellijk over de streep (Wie zou er zich nu niet aansluiten bij het viscerale realisme?). Zelfs na een stevige kater van te veel Duvel, haast onmiddellijk - na het vergaren van het noodzakelijke voedsel - richting bibliotheek, waar ik de Nederlandse vertaling in de bibliotheek al snel gevonden had (Mijn Spaans is tot mijn grote spijt nog steeds onbestaande). Ondertussen al 23 bladzijden ver en soms voel je al bij het begin van een boek dat je er als een wervelwind door gaat vliegen. De geest van de goddelijke Borges (Wie is nu eigenlijk de Divin Bibliothécaire: Battaille of Borges? En waarom beginnen zo veel namen van favoriete schrijvers met een B - Blanchot, Bataille, Beckett, Burroughs, Ballard, Borges, straks ook Bolaño?) waart er in rond, dat wil zeggen: als Borges ooit voor het langere werk had geopteerd. Als er al een god bestaat, dan is hij de verpersoonlijking van het toeval.

"Torture saves lives? Maybe, but for sure it loses souls – and its most obscene justification is to claim that a true hero is ready to forsake his or her soul to save the lives of his or her countrymen. The normalisation of torture in Zero Dark Thirty is a sign of the moral vacuum we are gradually approaching. If there is any doubt about this, try to imagine a major Hollywood film depicting torture in a similar way 20 years ago. It is unthinkable."

Iedereen zal wel weten dat ik ondanks mijn veelvuldige lezingen van zijn werk nogal ambigu sta tegenover Zizek, maar hier heeft hij gewoon 100% gelijk. Met enkele kanttekeningen.

Of het verlagen van onze morele standaarden nu echt iets nieuws zou zijn is nog maar de vraag. Alsof er een verschil zou zijn tussen het verbeelden van Amerikaanse martelingen en de door Arabieren uitgevoerde folteringen die je in Three Kings en Syriana te zien krijgt. Het ene zou propaganda zijn voor en rechtvaardiging van de War on Terror en het andere niet? Het is overigens niet omdat je dit twintig jaar geleden niet in een Hollywoodfilm te zien zou gekregen hebben dat het toen niet gebeurde. En dat we dat toen al niet wisten. Alsof de door de CIA uitbestede martelingen in Centraal- en Zuid-Amerika en ongetwijfeld zelf uitgevoerde in Vietnam echt zo verschillend zijn van de fraaie plaatjes in Zero Dark Thirty.

Bovendien leven we allemaal in het neoliberale paradijs, dus we hebben allemaal onze hoge morele standaarden verlaagd, zo we al zouden kunnen beweren dat we die ooit hoog in het vaandel hebben gevoerd. Ik heb gelukkig - en ik hoop voor u hetzelfde - geen films nodig om mezelf op tijd en stond vragen over mijn eigen morele standaarden te stellen. En ik hoop dat voor iedereen geldt dat moreel en ethisch zelfonderzoek niet pas dan op gang komt wanneer Kathryn Riefenstahl en Leni Bigelow weer eens een fascistisch filmpje gemaakt hebben.

"He was unique too in the necessity he felt to see the crisis [the death of culture] in all its specificity' of detail. For him the modern barbarism was not merely a large general tendency which could be comprehended by a large general emotion; he was constrained to watch it with a compulsive and obsessive awareness of its painful particularities. He was made rabid - to use his own word - by this book, this phrase, this solecism, this grossness of shape or form, this debasement of manners, this hollow imitation of thought [. . . ] What he wanted to do, he said, was nothing less than to take account of the whole intellectual life of France. "If it were treated briefly, made concise and light, it would be a fantasy - more or less witty, but without weight or plausibility; whereas if I give it detail and development I will seem to be believing my own story, and it can be made into something serious and even frightening." And he believed that it was by an excess of evidence that he would avoid pedantry."

- Lionel Trilling over Gustave Flaubert

Lacan 3

Lacans eigen geschriften blijken vooralsnog en om diverse redenen moeilijk door te komen. Wachtend op het moment dat dat ooit anders gaat zijn (en ik in Tropismes 's mans Écrits en RSI-seminarie kan inslaan), kom ik voorlopig niet verder dan zijdelingse opmerkingen.

Wat me wel sterk opvalt is dat het oeuvre van Bataille (Le Divin Bibliothécaire en uiteraard de eerste man van Lacans echtgenote) zich volledig in het Reële lijken te situeren. Vooral in L'Expérience Intérieure, L'Anus Solaire en Le Coupable lijkt hij de hele tijd te worstelen met het neerschrijven van het onuitsprekelijke, alsof de Symbolische Orde volstrekt geen vat heeft op wat hij probeert te doorgronden (zie ook de opmerking van Rousseau enkele posts geleden).

Het is ook opvallend - maar natuurlijkerwijze niet onverwacht - dat wanneer ik in nuchtere toestand ben - het grootste deel van de tijd - er vaak geen doorkomen aan is, omdat de ratio dan volop lijkt te rebelleren tegen wat ze* in als feite contra-intuïtieve vaststellingen beschouwt. Als ik daarentegen, nadat ik bijvoorbeeld naar de kroeg ben geweest of andere geestesverruimende substanties tot me genomen heb (laat uw fantasie de vrije loop), die ratio op zijn minst deels kan uitschakelen lijkt het alsof het hier een alternatief Nietzscheaans evangelie betreft en volgen de innerlijke affirmaties ("Zo is het inderdaad!") elkaar tegen angstwekkend tempo op. Alsof ons brein de onzin/waanzin nodig heeft om tot de fundamentele waarheden van dit bestaan door te dringen en alleen een op regelmatig basis georganiseerde, los-latende deprogrammering van het sociaal aangeleerde ons nader tot het sublieme kan brengen (zie ook Rimbaud's beruchte Lettre du Voyant: "Le poète se fait voyant par un long, immense et raisonné dérèglement de tous les sens."). Ook Klossowski's bewering dat Nietzsche's inzichten volledig samenhangen, zelfs het gevolg zijn, van zijn naderende psychotische instorting wordt dan opeens plausibel.

* Vreemd dat de Romeinen van het mannelijke Griekse Logos een vrouwelijk begrip - Ratio is overigens ook in het Nederlands van het vrouwelijke geslacht - hebben gemaakt. Traditioneel en mythisch beschouwd staat de mannelijke ratio immers tegenover de vrouwelijke intuïtie.

Bij ons in het westen is het de gewoonte te zeggen dat hoe hoger men klimt, hoe lager men kan vallen. Deze week las ik een boeddhistische spreuk die stelde dat hoe lager men begint, hoe hoger men kan stijgen. Als vingerwijzing naar de westerse manier van denken kan dat tellen.

Kom mij na het lezen van dit artikel nog maar eens vertellen dat we niet terug in de jaren dertig zijn aan het terechtkomen. Natuurlijk gaat het er niet aan toegaan als onder de nazi's en het Stalinisme. De slachtoffers en de methoden van aanpak zijn veranderd (nu kiest men voor een indirecte aanpak gebaseerd op uitsluiting, massale moordpartijen moet je niet gaan verwachten), maar het us vs. them is wel degelijk helemaal terug alive and kicking in het Avondland (zie ook de Vlaamse Führer, herr De Wever, die ondanks zijn zeer dunne laagje intellectualisme - over het ondraaglijk lichte niveau van zijn recentste opiniebijdragen zal ik het hier maar niet hebben - wel degelijk een zeer platte populist is). Opeens lijken die illegale immigranten in kooien in Children of Men nauwelijks nog een fictie.

David Toops gesprek met Scott Walker op Pitchfork is zonder twijfel het interessantste van al de interviews die ik al heb gelezen. Waarschijnlijk omdat Toop zelf ook een complex, bedachtzaam en ontwikkeld man is, die bovendien oud genoeg is om de jonge Scott nog meegemaakt te hebben. Mooie verwijzing naar Lachenmann ook: het was een van de referenties waar ik onmiddellijk aan dacht tijdens de eerste beluisteringen van Bish  Bosch - een plaat die overigens een plaats in mijn leven aan het innemen is die normaal gezien alleen voor literatuur is weggelegd. Ik vrees dat een essay zich ten langen leste gaat opdringen, hoezeer ik er ook tegen op zie.

Voor hen die het interesseert: een link naar de tekst van Priscus waar Zercon in voorkomt.

"The most sensitive person, although not the most normal, may provide the most representative expression of a breakdown which affects other people on levels of which they may be scarcely conscious."

- Stephen Spender, over Malcolm Lowry's Under the Volcano.

"I've been making other people's mistakes, now I'm going to make my own mistakes."

- William Gaddis, J R

"The misjudgement of one generation is always a source of amazement to the next."

- Steven Moore

Lacan 2

"(...) een psychoot is een subject dat niet door de symbolische orde wordt bedrogen"

Dat lees ik bij Zizek - en dat lijkt, terzijde, nogal heel hard op het beruchte dictum van Burroughs ("A paranoid-schizophrenic is a guy who's just found out what's going on"). Wil dat nu zeggen dat we allemaal liever niet weten wat het reële feitelijk behelst, of dat we dat niet kunnen weten (omdat de symbolische orde er nu eenmaal is en we anders gewoon niet op een beschaafde manier kunnen samenleven)? Of nog complexer gesteld: dat we dat niet kunnen willen - of willen kunnen - weten? Met andere woorden: is bovenstaand citaat een negatief of een positief oordeel? Of blijft dat onbeslist?

Dat elke vorm van samenleven fundamenteel op (al dan niet gewild) (zelf)bedrog zou gebaseerd zijn heb ik altijd nogal een op zijn minst tamelijk overtrokken aanname gevonden. Gebruiken we niet gewoon het verkeerde woord? Of om het anders te stellen: dat is toch een kwestie van woordkeus. Je zou het even goed een "ongeschreven contract voor deelname aan de samenleving' kunnen noemen. Dat er zoiets bestaat als socialisatie, hoeft nog niet per se te betekenen dat we allemaal patiënten, of zoals Nietzsche het zou stellen, zieke dieren zijn. Dan zou, à la limite, leven hetzelfde als 'genezen' of 'behandeld worden' betekenen. Als je dat gelooft, kom je toch niet meer tot het echte leven, opgevat als een positief project? Of hoe de remedie uiteindelijk samenvalt met de ziekte.

Je merkt dat ook aan Zizek zelf. Hij is nu zogezegd een 'gevaarlijk denker' of 'de agent provocateur van radicaal links'. Hoe gevaarlijk kun je zijn als je Marx, Hegel, Freud en Lacan op een hoopje gooit en de ingrediënten tot een kritische massa kneedt? En vooral: ik moet de eerste volksopstand nog meemaken die uitbreekt door Zizeks schrandere profetieën. Uiteindelijk is Slavoj toch ook maar de soms grappige, dan weer shockerende, een andere keer excentrieke luis in de pels die getolereerd wordt omdat men weet dat zijn talloze dikke boeken geen reet invloed zullen uitoefenen op de status quo.

Lees daar overigens niet uit dat we zouden moeten stoppen met nadenken en kritisch zijn. Maar tot nader order zullen we nog steeds alleen iets veranderen door praxis, niet door de pseudo-subversieve clown uit te hangen. Er mag dan misschien geen speld tussen 's mans analyse van Kung Fu Panda 2 te krijgen zijn, dat betekent helemaal niet dat het publiek van die film er zich ook maar iets aan gelegen gaat laten liggen (Ik zie nog eerder een of andere cynische slimmerik uit Hollywood Zizeks analyse in eigen voordeel aanwenden). En is dat uiteindelijk niet de bedoeling? In het andere geval worden ook filosofie en psychanalyse een vorm van entertainment, zij het dan voor de hoger opgeleide links(ig)e kameraadjes (uit welke verzameling ik mezelf trouwens niet uitsluit, laat dat duidelijk zijn).

Of hoe ik ook na talloze lezingen van Zizek, Lacan en talloze andere cultural theorists zal blijven vinden dat cultuurkritiek geen reet uithaalt. Ja, het levert heelder bibliotheken aan al dan niet geniaal en in meer of mindere mate goed geschreven leesvoer op voor dat deel van de wereld dat welstellend genoeg is om daar tijd voor te kunnen uittrekken, maar de echte kritiek zou zich nog altijd op de politiek moeten richten, want alleen langs die route ga je ook iets veranderen. Uiteindelijk heeft (de analyse, niet de oplossing van) Marx altijd het laatste woord.

(Is niet het echte probleem dat er steeds minder gelezen wordt? Ook Zizek kan je op het internet terugvinden in lekker korte video-snippets, waar hij dan op zijn grappigst, excentriekst en shockerend ten tonele wordt gevoerd, aldaar zijn proper radical answers debiterend, terwijl hij het eerder over de proper radical deeds zou moeten hebben.)

Ab-so-luut fan-tas-tisch stuk over Nico. Zo treurig dat het bijna pijn doet het te lezen.

"I have noticed again and again that it is impossible in writing a lengthy work to use the same words always in the same sense. There is no language rich enough to supply terms and expressions sufficient for the modifications of our ideas."

- Rousseau, Émile.

Lacan 1

En avant dan maar. Voor € 3 Les Quatre Concepts Fondamentaux de la Psychanalyse op de kop getikt en na tien bladzijden al flink geïrriteerd door Lacans afgrijselijk zelfingenomen praatjes. En dan ben ik nog maar aan de inleiding, alwaar de zelfbenoemde Grote Man zich beklaagt over zijn uitsluiting uit de wereld van de psychanalysten. Wil ik mezelf straffen, of iets van die strekking? Dat treft overigens, want ik heb psychanalyse altijd al als een heauton timorein beschouwd (toevallig dat er onder christenen zoveel zelfstraffers rondlopen? en dat Lacanianen als Badiou en Zizek zich uitgebreid verdiepen in het christendom?). Niettemin zet ik door tot ik tot een genuanceerd oordeel kom.

Waar de vorige twee posts - even abstractie makend van de link naar Lacan - om draaien is het feit dat ik voor mezelf wil onderzoeken of ik al dan niet een christen ben (versta daar niet uit dat nu iedere avond voor het slapengaan een gebed ga uitspreken, laat staan dat je mij regelmatig in de kerk gaat terugvinden: het draait hier puur om filosofische principes, van georganiseerde religie en het gegeven van een persoonlijke God zal ik, denk ik, altijd een afschuw hebben). Lezingen van Agamben, Augustinus en Kierkegaard hebben me met de neus op dat feit gedrukt. Zoals Zizek het ooit heeft gesteld: Het christendom is te belangrijk om alleen aan de christenen over te laten.

In principe is iedere Europeaan een christen en, zeker in Vlaanderen, Land onder de Schaduw van de Kerktoren, is de kans dat je volgens christelijke principes bent opgevoed - katholiek-humanistisch geïnspireerd onderwijs ging in Vlaanderen lange tijd door voor het beste - redelijk groot. Vooral de laatste delen van Agambens Homo Sacer-project hebben me duidelijk gemaakt dat zowat heel ons socio-politieke systeem doordrongen is van christelijke principes en gebruiken, zozeer zelfs dat we nog niet meer beseffen dat vele daarvan christelijk van oorsprong zijn. Ik wil voor mezelf uitmaken wat van een mens een christen maakt en welke principes en dagelijkse gedragingen daarvan (eventueel) de moeite zijn om te weerhouden. Zoals Fisher in zijn stuk zegt: Sommigen zeggen dat ze christen zijn en zijn in feite atheïst, terwijl anderen zeggen dat ze atheïsten zijn en in feite christen zijn. Wie van de twee ben ik? Tijd voor een zelfonderzoek.

Wordt ook weer vervolgd.

"Is there anything more tedious than attacks on religion in general and christianity specifically?"

"Ideology does not require belief, only compliance, and if you do comply, that is your conviction."


Ik heb er toch bijna een dag over gedaan om dit artikel van überblogger k-punk terug te vinden. Het enige wat ik me herinnerde was het schilderij van Dürer dat er ergens in verwerkt was. Gelukkig is mijn fotografisch geheugen voor beelden nog steeds intact.

Nu Mark Fisher zijn blog nauwelijks nog gebruikt voor interessante teksten, ben ik, moet ik bekennen, in zijn archief gaan grasduinen. En ik moet zeggen dat ik toch wel enige nostalgie begin te ontwikkelen naar dat gouden tijdperk van de blog - zo tussen 2002 en 2008 - waar je die enorme stimulerende wisselwerking had tussen al die (voornamelijk) Britse bloggers, zelfs al heb ik altijd een afschuw gehad van dat Marxistische en Freudo-Lacaniaanse jargon.  

Cultural theory, Badiou, Zizek (en dus altijd weer Lacan) zijn nooit mijn ding geweest (vooral omdat ze weinig tot niets zinnigs over het viscerale aspect van de muziekervaring hebben te zeggen) maar ze hebben me indertijd wel gestimuleerd om me weer dieper in filosofie onder te dompelen, omdat ik intuïtief vermoedde dat vele van die bloggers op basis van Lacan en zijn erfgenamen zo stevig uit de nek aan het lullen waren dat ze die lul gaandeweg als halsketting rond konden hangen.

Niettemin is, na jaren van vechten tegen het onvermijdelijke, het moment nu aangebroken om me door Lacans teksten een weg te gaan banen. Ik moet bekennen dat ik al weken in allerlei boekenwinkels op zoek ben naar een kopie van 's mans Écrits. Ik wil dat alleen al lezen om er voor eens en altijd komaf mee te maken. Deze morgen wou ik bijna zelfs Elisabeth Roudinesco's biografie van de 'pontifex maximus' uit de bib meegrissen, maar ik meende me ineens te herinneren dat de dame in kwestie nogal recht in de leer is en voor een hagiografie van Lacan ga ik toch maar passen.

Enfin, ik eeuwige unbeliever in de psychologie, ga mezelf de volgende maanden eens stevig in de geschriften van de baarlijke duivel onderdompelen. Of er drie alinea's van lezen en vervolgens het ding in brand steken.(Dat laatste is uiteraard een gruwelijke overdrijving want boeken blijven tot nader order heilig.)

Wordt vervolgd.

Als we God proberen in te schrijven in het bestaan van de cosmos zoals we die kennen (dus als niet geschapen op de Bijbelse manier, als een wilsact van God), dan hangt het ware geloof in God af van de vraag of God er ook zou zijn als de mens, en dus het denken, niet zou bestaan. À la limite kan je dan de vraag dan formuleren als: Bestaat God als er niemand is om hem te denken? Het zou namelijk onzinnig zijn te beweren dat, als God bestaat, het bestaan van God afhangt van het denken van God door een of ander denkend wezen (cfr. het archifossiel van Meillassoux), dat hij de mens zou bedacht hebben zodat iemand Hem zou denken. God kan het alleen zijn best verdragen, denk ik. Daarom zijn de monotheïstische godsdiensten in feite bedriegers, aangezien zij een onherleidbare band tussen God en de mens vooronderstellen en dus impliciet toegeven dat zonder de mens er geen God is (en dat wij als denkende wezens hem bedacht hebben).

(Toegegeven dat ik hier nog wat aan moet sleutelen en schaven, maar ik denk dat het al vrij dicht in de buurt komt van hoe ik over God denk, namelijk dat wij enkel in God kunnen geloven, maar Hem nooit kunnen kennen, tenzij we er van uitgaan dat Hij één met de cosmos is. Dat zou dan weer betekenen dat wij God enkel kunnen kennen door kennis van onszelf-in-de-wereld. De geschiedenis toont aan dat dat laatste blijkbaar een moeilijke zaak is, maar passons voorlopig, voordat mijn kop helemaal ontploft.)